سفته ضمانت کاری یا سفته حسن انجام کار، سندی است که کارفرما به‌عنوان ضمانت از کارگر یا کارمند دریافت می‌کند. این سفته که روی آن «جهت ضمانت کار» نوشته می‌شود، برای اطمینان کارفرما از انجام کار و عمل به تعهدات کاری گرفته می‌شود.
نکته مهم حقوقی که درباره این سفته باید بدانید این است که سفته ضمانت باید بدون تاریخ وصول باشد و حتماً در آن قید شود که برای ضمانت کاری به کارفرما داده شده است. همچنین باید تاریخ و شماره قرارداد در آن نوشته شود. این سفته که این روزها از سوی اغلب کارفرماها دریافت می‌شود، جایی در قانون کار کشور ما ندارد و در برخی مواقع باعث بروز مشکلاتی برای افراد شده و نارضایتی‌هایی را به همراه داشته است.
سفته چیست و چه تفاوتی با چک دارد؟
چک و سفته از پرکاربردترین اسناد تجاری هستند اما در ظاهر، کاربرد و ضمانت اجرایی، تفاوت‌هایی با هم دارند. چک سندی است ک صادرکننده آن به بانک این اجازه را می‌دهد که همه یا بخش معینی از دارایی‌اش به دارنده آن پرداخت شود؛ اما سفته سندی است که صادرکننده باید طبق اعدادی که روی آن نوشته شده است مبلغی را به دارنده آن بدهد. سفته برخلاف چک، به‌راحتی قابل خریداری است. دکه‌های روزنامه‌فروشی یا دست‌فروشان، سفته را در مبالغ مختلف و اکثر اوقات گران‌تر از مبلغ روی آن می‌فروشند. برای خرید سفته با قیمت مناسب می‌توانید به شعب بانک ملی مراجعه کنید.
سفته ضمانت اجرا یا سفته حسن انجام کار نیز یکی از پرکاربردترین انواع سفته است. اغلب کارگران و کارمندان و افرادی که قصد استخدام دارند با نحوه پر کردن این سفته آشنا نیستند؛ بنابراین بهتر است قبل از پر کردن سفته حسن انجام کار با کاربردها، نحوه پر کردن و جنبه‌های حقوقی آن آشنا شوید.
سفته ضمانت کاری چه کاربردی دارد؟
اگر برای استخدام به یک شرکت یا سازمان مراجعه کرده باشید به‌احتمال‌زیاد کارفرما از شما می‌خواهد که یک سفته ضمانت کاری را امضا کنید. این سفته برای اطمینان کارفرما از انجام وظایف و حسن انجام کار گرفته می‌شود. سفته یک سند تجاری است و عدم آشنایی با جنبه‌های حقوقی آن می‌تواند برای شما مشکل‌ساز باشد. از سوی دیگر عبارت حسن انجام کار اغلب برای افراد ابهامات زیادی دارد. درصورتی‌که این سفته به‌درستی و مطابق با قانون تکمیل نشود ممکن است زمینه سوءاستفاده کارفرما را ایجاد کند.
بنابراین بهتر است قبل از امضای سفته یا تحویل آن به کارفرما نمونه‌های درست این سفته را ببینید. همچنین می‌توانید از یک مشاور حقوقی بخواهید تا نحوه درست پر کردن سفته را به شما نشان دهد.
یک نمونه از سفته ضمانت کار 10 میلیونی تکمیل شده را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:
نمونه‌ای از سفته ضمانت یا حسن انجام کار
چگونه سفته ضمانت کاری را تکمیل کنیم؟
سفته ضمانت کار یکی از انواع سفته‌های پرکاربرد است. این سند تجاری باید توسط شخص کارگر و با دست خودش تکمیل شود. نکات مهمی در پر کردن این سفته وجود دارد که باید از سوی کارگر به آن توجه شود. این نکات از حساسیت بالایی برخوردار بوده و باید حتماً از سوی کارگر رعایت شوند. به یاد داشته باشید هرگونه ایراد حقوقی در سفته ضمانت باعث بروز مشکلات و اختلاف بین دو طرف می‌شود. نکات مهم نحوه پر کردن سفته ضمانت شامل موارد زیر است:
- در قسمت تاریخ سفته، نباید هیچ تاریخی نوشته شود. به‌جای تاریخ بنویسید: سفته بابت حسن انجام کار و در ادامه روی سفته تاریخ و شماره قرارداد خود را بنویسید.
- روی سفته نام دریافت‌کننده آن را بنویسید. این سفته نباید مثل چک عبارت در وجه حامل داشته باشد. اسم کارفرما یا نام شرکت را دقیق روی سفته بنویسید.
- نکته مهم بعدی در رابطه با سفته ضمانت کاری این است که باید در قرارداد کاری نیز شماره آن نوشته شده و توضیح داده شود که کارفرما تحت چه شرایطی می‌تواند سفته ضمانت را به اجرا بگذارد.
- حتماً سفته را امضا کنید و مبلغ ضمانت را بنویسید. البته در بسیاری از مواقع مبلغ ضمانت مطابق با مبلغ سفته است.
- اگر در قرارداد، مشخصات سفته نوشته نشده است بهتر است از کارفرما رسید بگیرید. ته برگه سفته را جدا کنید و نزد خود نگه‌دارید. ته برگ به‌عنوان رسید سفته محسوب می‌شود. درصورتی‌که کارفرما سفته را به شما پس نداد یا هر مشکل قانونی دیگری به وجود آمد، از طریق ته برگ می‌توانید اقدام قانونی انجام دهید.
- در قسمت پایینی سفته، کد ملی، نام و آدرس خودتان را بنویسید.
- بعد از اتمام قرارداد، سفته را از کارفرما پس بگیرید.
- بعد از تکمیل سفته ضمانت کار بهتر است یک کپی از آن تهیه کرده و نزد خود نگه‌دارید. اگر کارفرما بعد از اتمام قرارداد سفته را به شما پس نداد، از طریق کپی آن می‌توانید نزد مراجع قضایی شکایت کنید.
سفته حسن انجام کار به‌عنوان ضمانت از کارگر یا کارمند دریافت می‌شود؛ اما درصورتی‌که به‌درستی تکمیل نشود می‌تواند بین کارگر و کارفرما اختلافاتی را ایجاد کند.
سفته ضمانت کاری برای چه مشاغلی استفاده می‌شود؟
سفته حسن انجام کار در بیشتر مشاغل، از کارگر و کارمند دریافت می‌شود و کارفرما آن را تضمینی برای عمل به وظایف کاری کارگر و کارمند خود می‌داند. کارفرما ممکن است به دلایل دیگر نیز از کارگر خود سفته ضمانت بگیرد. بعضی از مشاغل مانند حسابداری و کارمندان بخش مالی ازآنجایی‌که با اطلاعات خصوصی کارفرما در ارتباط هستند باید سفته ضمانت بدهند. کارمندانی که اموال شرکت در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود، مثل رانندگانی که با ماشین شرکت کار می‌کنند باید برای تعهد به حفظ اموال سفته بدهند. یا مثلا در شغل برنامه‌نویسی نیز کارمندان ممکن است به اطلاعات محرمانه شرکت دسترسی داشته باشند که در این صورت باید سفته ضمانت بابت حفظ اسرار شرکت ارائه بدهند.
در برخی از مشاغل نیز کارمندان و کارگران لزومی برای ارائه سفته ندارند. این در حالی است که اکثر کارفرمایان اصرار دارند از همه کارمندان و کارگران خود سفته بگیرند. این مساله مخالفان و موافقان زیادی دارد و متاسفانه در حال حاضر شاهد خلأ قانونی در مورد دریافت سفته حسن انجام کار هستیم.
خیانت در امانت سفته ضمانت کار چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
سفته حسن انجام کار به‌عنوان یک سند و ضمانت برای انجام شرایط قرارداد کاری به کارفرما داده می‌شود. کارفرما نیز باید به‌عنوان امانت از آن نگهداری کند و هرگونه وصول و مطالبه غیرقانونی آن، به‌عنوان خیانت‌درامانت شناخته می‌شود. در این صورت کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و عواقب کیفری برای او خواهد داشت. اگر کارفرما مدعی است کارگر وظایف خود را به درستی انجام نداده است، باید این موضوع را با دلایل مستند و قانونی ثابت کند و بعد از استعفا یا اتمام قرارداد باید سفته را به کارگر پس بدهد؛ در غیراینصورت این کار به‌عنوان خیانت‌درامانت محسوب شده و کارگر می‌تواند شکایت کند. اگر جرم کارفرما در مورد خیانت‌درامانت ثابت شود کارفرما به یک تا سه سال حبس محکوم می‌شود.
یک نمونه از سفته ضمانت کار 20 میلیونی تکمیل شده را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:
نمونه‌ای از سفته ضمانت یا حسن انجام کار
سخن پایانی
در سال‌های گذشته کارفرما برای ضمانت کاری از کارمندان خود تقاضای چک یا ضامن معتبر می‌کرد یا شناسنامه کارگر را برای ضمانت نزد خود نگه می‌داشت. ازآنجایی‌که همه افراد دسته‌چک ندارند، کم‌کم استفاده از سفته جای چک و ضامن معتبر را گرفت.
کارشناسان حقوقی معتقدند سفته ضمانت کاری، ضمانت اجرایی بالایی ندارد و کارفرما برای اثبات کوتاهی کارگر و گرفتن خسارت باید راه طولانی را طی کند؛ پس ارائه سفته ضمانت توسط کارگر یا کارمند نباید نگرانی چندانی داشته باشد. با این حال، برای اطمینان خاطر بیشتر، بهتر است در زمان ارائه سفته ضمانت، تمام شرایط قانونی و مواردی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد را رعایت کرده تا از بروز هرگونه مشکل حقوقی در آینده پیشگیری کنید.
اگر شما به عنوان کارجو در حال استخدام شدن در یک شرکت یا سازمان هستید و کارفرما از شما طلب سفته ضمانت کاری کرده است، باید یکسری موارد را در تکمیل این سفته رعایت کنید که در آینده دچار مشکل نشوید. کارشناسان حقوقی از جمله کسانی هستند که می‌توانند در تکمیل سفته ضمانت شما را به خوبی راهنمایی کنید.
