شاید همیشه درباره مفهوم اخراج یا تعدیل نیرو فکر کرده‌اید یا حتی ممکن است پیش از این به این مفاهیم برخورد کرده باشید، اما آیا به تفاوتی که این دو با یکدیگر دارند و نحوه تأثیرگذاری بر کارمندان فکر کرده‌اید؟ بیایید در این مطلب از وبسایت رزومه فارسی نگاهی دقیق‌تر به این مسئله بیندازیم.
بسیاری از افراد ممکن است فکر کنند که مفهوم اخراج و تعدیل یکسان است و با خود بگویند چه تعدیل شوم و چه اخراج، در نهایت شغلم را از دست داده‌ام؛ اما باید بگوییم اینطور نیست و این دو مفهوم با یکدیگر متفاوت هستند. اگر میخواهید بیشتر درباره این دو مفهوم کلیدی و تاثیرشان بدانید، خواندن ادامه این مطلب را از دست ندهید.
مفهوم تعدیل نیرو چیست؟
تعدیل نیرو در شرایطی رخ می‌دهد که کارفرما به اجبار و بدون هیچ گونه کنترلی، نیاز به اخراج کارمندان و تغییر شرایطی کاری دارد. شاید یک مجموعه در آستانه ورشکستی یا تعطیل شدن باشد و به این ترتیب با کاهش نیروهای کاری یا برون سپاری، بتواند بر وضعیت به وجود آمده غلبه کند.
قبل از رسیدن به تعدیل، کارفرما باید تمام گزینه‌های جایگزین را مورد بررسی قرار دهد. در صورتی که امکان جلوگیری از تعدیل نباشد، نقش‌های شغلی باید با استفاده از معیارهای عادلانه برای تعدیل انتخاب شوند. در این حالت اغلب نیروهایی برای تعدیل انتخاب می‌شوند که سِمَت شغلی مشابهی را در یک مجموعه دارند. یعنی اگر یک نیرو بتواند وظایف سایر نیروها را انجام دهد، می‌تواند شانس باقی ماندن در مجموعه را تا حد زیادی داشته باشد. در مقابل نیروهایی که فعالیت آنها در سازمان به راحتی قابل انجام باشد و سایرین بتوانند کارهایشان را به عهده بگیرند، دچار تعدیل می‌شوند. البته کارفرما باید در حد امکان با کارمندان در مورد تعدیل کار مشورت کند.
استخدام جایگزین برای آن دسته از کارمندانی که به عنوان نیروی اضافه شناخته شده‌اند نیز می‌تواند یک گزینه انتخابی دیگر باشد. به عنوان مثال شرکت متوجه می‌شود که با استخدام یک نیرو می‌تواند کار سه نیروی فعال در مجموعه را پیش ببرد. بنابراین سه نیروی موجود را تعدیل و فرد توانمند جدید را استخدام می‌کند.
در چه شرایطی تعدیل نیرو انجام می‌شود؟
معمولاً دلایلی که منجر به تعدیل نیرو می‌شوند به شرح زیر هستند:
- تغییرات در نیازهای کسب و کار: هنگامی که نیازهای یک کسب و کار تغییر می‌کند، ممکن است نیاز به تغییر در ترکیب نیروی کار نیز وجود داشته باشد.
- تغییرات ساختاری: در صورت تغییرات در ساختار سازمانی، نیاز به تغییر در توزیع نیروی کار و انجام تعدیلات لازم پیش می‌آید.
- ادغام کسب و کار: هنگامی که یک کسب در فرآیند ادغام قرار می‌گیرد، ممکن است نیاز به تغییر در تعداد و ترکیب کارمندان باشد.
- کاهش سرمایه و نقدینگی: اگر یک کسب و کار نتواند با تامین بودجه لازم، حقوق کارمندان را پوشش دهد، ممکن است نیاز به تعدیل نیرو برای تطبیق با تغییرات مالی لازم باشد.
- کاهش حجم کار: در صورت کاهش حجم کار یا تغییرات در روند تولید، احتمالاً نیاز به نیروی کار کمتری وجود خواهد داشت.
- تغییر در اندازه شرکت: هنگامی که یک شرکت به هر دلیلی تصمیم می‌گیرد کوچک شود، تعدیل نیروی کار لازم می‌شود.
تعدیل نیرو در شرایطی رخ می‌دهد که کارفرما به دلیل شرایط خارج از کنترل، نیاز به اخراج کارمندان دارد. شاید یک مجموعه در آستانه ورشکستی یا تعطیل شدن باشد و به این ترتیب با کاهش نیروهای کاری یا برون سپاری، بتواند بر وضعیت به وجود آمده غلبه کند.
در چه شرایطی اخراج نیرو انجام می‌شود؟
دلایل اخراج یک کارمند متنوع است و به وضعیت و شرایط مختلفی بستگی دارد. در زیر برخی از دلایل رایج برای اخراج کارمندان ذکر شده است:
- عملکرد غیر قابل قبول: اگر کارمند نتواند وظایف و مسئولیت‌های خود را به طور مطلوب و با کیفیت انجام دهد، سازمان ممکن است تصمیم به اخراج او بگیرد.
- نقض قوانین و مقررات: اگر کارمند عملیات سازمانی را نقض کند، اطلاعات محرمانه را لو دهد یا قوانین و قواعد را نادیده بگیرد، این امر می‌تواند به اخراج او منجر شود.
- نقض اخلاقیات حرفه‌ای: اگر کارمند رفتاری ناشایست داشته باشد و به نقض اخلاقیات حرفه‌ای یا تعارض متهم شود، سازمان ممکن است او را اخراج کند.
- کاهش وظایف و مسئولیت‌ها: در صورتی که سازمان بنا به دلایلی تصمیم به کاهش وظایف و مسئولیت‌های مرتبط با یک شغل داشته باشد، ممکن است به اخراج برخی از کارمندان بپردازد.
- تغییر در نیازهای سازمانی: تغییرات در استراتژی، ساختار یا روند کسب و کار سازمان ممکن است نیازمند اخراج برخی از کارمندان باشد.
- تنش‌های بین فردی: در صورت بروز تنش‌ها و اختلافات جدی بین کارمندان و یا بین کارمندان و مدیران، سازمان ممکن است به اخراج طرف‌های متخلف پرداخته تا بتواند آرامش و هماهنگی را به مجموعه بازگرداند.
- مسائل اقتصادی: در شرایطی که سازمان بودجه کافی برای تامین مخارج را نداشته و دچار مسائل اقتصادی متعدد شود، امکان دارد با اخراج نیروهای کاری سعی کند که بار مالی خود را کاهش دهد.
تفاوت اخراج و تعدیل نیرو چیست؟
اخراج نیرو و تعدیل نیرو دو مفهوم متفاوت در حوزه مدیریت منابع انسانی و استخدام کارکنان هستند. در زیر توضیحاتی درباره هر یک از این مفاهیم ارائه شده است:
1- اخراج نیرو (Termination)
اخراج به معنای پایان دادن ارتباط کاری با یک کارمند است و اغلب به عنوان یک اقدام قطعی و نهایی درباره رابطه کاری محسوب می‌شود. این اقدام ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود؛ مانند عدم عملکرد قابل قبول، نقض قوانین و مقررات سازمان، نقض اخلاقیات حرفه‌ای، تغییر در نیازهای سازمانی، کاهش وظایف و مسئولیت‌ها، تنش‌های بین فردی یا اقتصادی و غیره. از طرفی اخراج می‌تواند با توافق طرفین و به صورت خوشایند یا بدون توافق (اخراج ناخواسته) صورت گیرد.
2- تعدیل نیرو (Workforce Adjustment)
تعدیل به معنای انجام تغییراتی در نیروهای کاری یک سازمان است تا با تغییرات در شرایط و نیازهای سازمانی سازگاری ایجاد شود. این تغییرات ممکن است شامل کاهش تعداد کارکنان، انتقال کارکنان به بخش‌های دیگر، اعمال تغییرات در ساعات کاری یا شیفت‌بندی، تغییر در ساختار سازمانی و غیره باشد. هدف از تعدیل نیرو، تطبیق نیروی کار با نیازها و متغیرهای سازمانی است تا بهبود کارایی و بهره‌وری ایجاد شود و در عین حال هزینه‌ها را کاهش دهد.
اخراج به معنای پایان دادن ارتباط کاری با یک کارمند است و اغلب به عنوان یک اقدام نهایی درباره رابطه کاری محسوب می‌شود. این اقدام ممکن است به دلایل مختلفی مانند عدم عملکرد قابل قبول، نقض قوانین و مقررات سازمان، نقض اخلاقیات حرفه‌ای، تغییر در نیازهای سازمانی، کاهش وظایف و مسئولیت‌ها و... انجام شود.
تاثیرات اخراج و تعدیل بر کارمند
زمانی که کارمندان با مفهوم اخراج روبه‌رو می‌شوند، اغلب این واقعیت را تجربه می‌کنند که رابطه کاری‌شان به پایان رسیده است. اخراج، ممکن است ناشی از دلایل مختلفی مانند عدم عملکرد صحیح، نقض قوانین و مقررات سازمان، تغییر در نیازهای سازمانی و غیره باشد.
برای کارمندان، این تجربه می‌تواند باعث بروز استرس، ناراحتی و نگرانی شود. آنها ممکن است به دنبال جستجوی شغل جدید و تعامل با سایر صنوف کاری باشند و طعم تلخ اخراج، اعتماد به نفس‌شان را تحت شعاع قرار دهد. در این موقعیت، اهمیت پشتیبانی از کارمندان و ارائه فرصت‌های مشاوره و بازآموزی به آنها برای دستیابی به شغل جدید و ایجاد اعتماد و امنیت برای آینده‌شان بسیار مهم است.
از طرف دیگر، تعدیل نیرو به کارمندان فرصتی می‌دهد تا با تغییرات در سازمان سازگار شوند. این تغییرات ممکن است شامل کاهش تعداد کارمندان، تغییر وظایف، انتقال به بخش‌های دیگر، تغییر در ساعات کاری و ساختار سازمانی باشد. کارمندان در این موقعیت می‌توانند با تغییرات و محدودیت‌هایی در رابطه با شغل خود مواجه شوند. در این موقعیت نیز کارمندان ممکن است با احساس عدم اطمینان و نگرانی درباره آینده شغلی خود روبه‌رو شوند.
کارمندانی که تعدیل می‌شوند، نیازمند ارائه اطلاعات کامل و شفاف درباره تعدیل خود و عواقب آن برای شغل و آینده‌ی خود هستند. بنابراین، ارتباطات مؤثر و تبادل اطلاعات میان سازمان و کارمندان بسیار حائز اهمیت است.
در صورت تعدیل نیرو، توانایی تطبیق و تغییر در کارمندان بسیار ارزشمند است. آنها باید بتوانند مهارت‌ها و تخصص‌های جدیدی را فرا بگیرند و با نیازهای جدید سازمان هماهنگ شوند. برنامه‌های آموزش و بازآموزی برای کارمندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند تا آنها را در فرآیند تغییرات یاری دهند و از پشتیبانی منابع انسانی بهره‌برداری کنند.
همچنین، در این موقعیت، ارزش دادن به نظرات و افکار کارمندان و شنیدن نگرانی‌ها و ایده‌های آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار می‌تواند اعتماد و همکاری بین کارمندان و مدیران را تقویت کند و احساس مشارکت و ارزشمند بودن در فرآیند تغییر را در کارمندان ایجاد کند. در نهایت، مهم است که سازمان به کارمندان فرصت‌ها و امکاناتی را برای رشد حرفه‌ای و توسعه شخصی خود ارائه دهد.
وظیفه سازمان در قبال نیروهای اخراج یا تعدیل شده چیست؟
در هر دو حالتِ اخراج و تعدیل نیرو، حساسیت و همدردی نسبت به کارمندان نباید فراموش شود. وقتی کارمندان با اخباری مثل اخراج یا تعدیل روبرو می‌شوند، احساسات منفی مانند ناراحتی، ناامنی و نگرانی می‌تواند در وجود آنها پدید آید. در این حالت، سازمان مسئولیت دارد به کارمندان احترام گذاشته و یک فضای مناسب برای بحث و بررسی فراهم کند. مدیران باید به تمام سوالات و نگرانی‌های کارمندان پاسخ دهند و توضیحات کافی را درباره دلایل و تأثیر تغییرات ارائه دهند.
در طول این فرآیندها، رفتار منصفانه سازمان نقشی کلیدی دارد. کارمندان باید اعتماد داشته باشند که سازمان در تصمیم‌گیری‌های خود عدالت و برابری را رعایت می‌کند و نهایت تلاش خود را می‌کند تا آسیب‌ها و عواقب منفی برای آنها را کاهش دهد.
به طور خلاصه، در مواجهه با اخراج و تعدیل نیرو، کارمندان نیازمند پشتیبانی، ارائه اطلاعات کامل و شفافیت موضوع، فرصت‌های آموزش و توسعه، همراهی و شنیدن صدایشان هستند. در عین حال، سازمان نیز باید به این نیازها پاسخ دهد و به مسئولیت اجتماعی خود در قبال کارمندان پایبند باشد تا فرآیندهای اخراج و تعدیل را به نحوی انجام دهد که بهره‌وری سازمان را حفظ کرده و به کارمندان احساس ارزشمند بودن را القا کند.
سخن آخر
اخراج شدن یا تعدیل شدن می‌تواند علاوه بر تبعات روحی که بر ذهن ما دارد، باعث شود دچار کاهش اعتماد به نفس، نگرانی در تامین هزینه‌های زندگی، احساس ناتوانی یا بی ارزشی، افسردگی و... شویم. در این شرایط باید سازمان‌ها رفتار منصفانه‌ای را با کارمند داشته و به تعهدات و وظایف خود در قبال نیروها پایبند باشند.
نیروی کاری که دچار این تجربه‌ها شده است نیز، باید برای استخدام و شروع دوباره در یک سازمان جدید تلاش کند. بهترین راه برای مقابله با ناکامی به وجود آمده، ارائه یک رزومه دقیق و کامل از توانمندی‌های خود و شرح صادقانه ماجرا برای سازمان یا شرکت جدید است. شما میتوانید به سادگی از طریق رزومه ساز آنلاین سایت رزومه فارسی، بهترین رزومه را برای خود تهیه کنید و با ارائه آن به مدیران، استخدام خود را تضمین کنید.
